Op 23 april is Sybrand van Haersma Buma (CDA) bij de ledenlunch van OV IJmond in Wijk aan Zee met zo’n 130 ondernemers het gesprek aangegaan over kansen voor de regio. De bijeenkomst viel midden in wat door Den Haag tot ‘De week van de ondernemer‘ is bestempeld. Buma heeft onder meer een warm pleidooi gehouden voor langetermijnvisies en voor terugdringing van ‘de flex’ ten gunste van het opbouwen van een langdurige relatie tussen werknemer en werkgever.
Wat langetermijnvisies betreft, noemt hij de commotie in diezelfde week rond ‘bed, bad en brood’ voor uitgeprocedeerde asielzoekers. ‘Het gemakkelijke kortetermijndenken ligt altijd op de loer, terwijl visies voor de lange termijn veel bepalender zijn. Zo zijn ook de ondernemers afhankelijk van de zekerheid die de politiek moet kunnen bieden.’ Daarom vindt hij bijvoorbeeld de verhogingen van energiebelasting die bij voorkeur grote bedrijven als Tata Steel worden opgelegd, een onnodig risico. ‘Als je die knop blijft aandraaien, gaat zo’n groot bedrijf op een gegeven moment weg en dat heeft nadelige effecten voor andere ondernemers in de regio.’
De IJmond schetst Buma als een interessante, maar tegelijkertijd ingewikkelde regio, onder andere omdat er een aantal grote projecten op stapel staat die deels vanuit Den Haag worden gefinancierd. Hij doelt op de nieuwe sluis, de Averijhaven en de renovatie van de Velsertunnel. ‘In de jaren 70 was de Velsertunnel een van de weinige tunnels in Nederland, dus een bijzonderheid waar wij vanuit Friesland regelmatig doorheen reden om mijn grootvader in Heemstede te bezoeken. Ik verzeker u: wanneer die tunnel voor negen maanden dicht gaat, lijd ik met u mee, maar we moeten ons realiseren dat die renovatie voor ons aller veiligheid is.’
Werkgeverspartijen hebben teveel weggegeven
Bij een licht aantrekkende economie is het volgens Buma niet vanzelfsprekend dat het MKB een medewinnaar is, er zijn volgende stappen nodig wil het MKB de banenmotor zijn die het in zich heeft. Daarom moet er veel meer vanuit de praktijk naar de arbeidsmarkt worden gekeken in plaats vanachter de tekentafel in Den Haag. ‘De arbeidsmarkt functioneert het beste als niet iedereen in de flex zit, maar een langdurige relatie met de werkgever kan opbouwen.’
Koen Splinter ervaart vanuit zijn arbo-bureau dat huidige regelingen onbetaalbaar worden voor werkgevers. ‘Werknemers zijn beschermd, maar zeker kleinere werkgevers kunnen tien of twaalfjarige toelagen aan oud-werknemers niet opbrengen. U moet dat als politicus zien te voorkomen.’ Buma is het met hem eens. ‘Er moet scherper gevaren worden op afspraken tussen werkgevers en werknemers. Ik ben bang dat werkgeverspartijen teveel hebben weggegeven in het sociaal akkoord van 2012 en dat ze daar nu spijt van hebben. Ik hoop dat hier verandering in komt, want werkgevers, zeker in het MKB, moeten erop kunnen vertrouwen dat ze een ander kunnen aannemen bij ziekte van een medewerker, wat door de regelgeving van nu bijna onmogelijk is. En ik zie liever dat er weer drie termijncontracten gegeven kunnen worden voor een vast dienstverband dan de huidige twee.’
Gemakkelijker kredietunies opzetten
De fractievoorzitter in de Tweede Kamer zegt veel met zowel ondernemers als met banken te hebben gesproken over het verschaffen van kredieten. Dat gebeurt naar de zin van de ondernemers veel te weinig, de banken moeten terughoudend zijn door de eisen die internationaal aan alle banken zijn gesteld. ‘Maar een ondernemer moet kunnen blijven draaien. Daarom heeft Agnes Mulder zich ervoor ingezet om gemakkelijker kredietunies binnen branches te kunnen opzetten, dus om funding binnen zo’n groep mogelijk te maken. Dat is ook goed voor het onderlinge vertrouwen: de betrokkenen kennen hun branche, ze weten waar het geld naartoe gaat.’ Wanneer Buma de hoop uitspreekt dat het voorstel wordt aangenomen om altijd wettelijke rente te kunnen berekenen bij overschrijding van betalingstermijnen, schudt menigeen in de zaal het hoofd. ‘Zelfs als het wettelijk wordt bepaald, zal dat in de praktijk niet worden geaccepteerd’, voorspelt iemand uit het publiek.
Stabiliteit bereiken
Op de vraag of het tijd wordt voor een tweepartijenstelsel in Nederland, noemt Buma Engeland, gezien de ontwikkelingen in Schotland, en de VS als voorbeelden. Volgens hem werkt zo’n stelsel niet goed genoeg. ‘Stabiliteit bereik je alleen vanuit het besef dat je wilt samenwerken en door de bereidheid om elkaar de hand te geven bij het regeren van het land.’
Henk Postma maakt zich zorgen over de toekomst van oudere werknemers, hij denkt daarbij vooral aan mensen die jarenlang zwaar lichamelijke arbeid hebben verricht en die zich volgens het kabinet dan maar moeten laten omscholen voor hun laatste arbeidzame jaren. Hoe verhoudt zich dat dan tot anderen die een werkplek zoeken? Buma: ’Er zal eerder een tekort aan werknemers ontstaan dan een teveel. In de toekomst zal het op dat vlak juist beter gaan met ouderen dan nu het geval is.’
