IJMUIDEN – Kan een accu van organisch materiaal de lithiumbatterij vervangen? Een IJmuidens elektronicabedrijf denkt van wel, en zoekt naar financiers om zo’n biobatterijenfabriek te gaan bouwen. De stroom wordt uit dode planten gehaald. En dat heeft heel veel voordelen, zegt directeur Willem Jonkman van dit bedrijf.
De nadelen van de lithiumbatterij zijn bekend. Ze zijn zwaar en duur, er moeten in verre landen zeldzame aardmetalen voor worden gedolven, de batterijen vormen zwaar chemisch afval als ze zijn uitgewerkt en ze worden snel warm.
De IJmuidense ondernemer Willem Jonkman van het bedrijf BTAC Solutions zegt hiervoor de oplossing te hebben. Hij wil batterijen produceren die zijn samengesteld van organisch materiaal. Dit is brandschoon, het afval kan op de composthoop. Ze kosten een fractie van de huidige batterijen en ze leveren nog meer energie op ook.
Sciencefiction? Allerminst, aldus Jonkman, hoewel hij nog niet alles over deze nieuwe uitvinding kan onthullen. In de haven van IJmuiden heeft hij een klein elektronicabedrijf met zeventien werknemers. Met geavanceerde apparatuur worden hier printplaten gemaakt voor computergestuurde apparatuur.
Duurzaamheidsprijs
Jonkman is al van oudsher pleitbezorger van duurzame ideeën en oplossingen. Hij heeft in 2021 de IJmond Duurzaamheids Award gewonnen, nadat hij zijn bedrijfspand volledig van het gas af kreeg door gebruik te maken van een door Jonkman zelf gebouwde warmtepomp, waarin de warmte van de machines in het bedrijf wordt benut voor de verwarming van het pand.
Tomatenkas
Ook heeft BTAC een volledig van de buitenwereld afgesloten tomatenkas ontwikkeld, zonder ramen, maar met uiterst doordachte elektronica. Water- en stroomverbruik in deze tomatenkas is minimaal, gebruik van pesticiden is onnodig – de planten kunnen in de afgesloten ruimte niet ziek worden – en de tomaten die uit de proefkas in IJmuiden komen, zijn heerlijk van smaak.
Jonkman vertelt dat er genoeg tuinders naar de proefkas zijn komen kijken, maar ze willen hun vertrouwde werkwijze met glazen kassen – ’waarbij de CO2 de daken uit komt zodra ze de ramen open zetten’ – niet inwisselen. „Ik heb nu drie kassen verkocht: een aan een bedrijf in Honselerdijk, een in Canada en een in Dubai. Allemaal aan financiële partijen, niet aan tuinders.”
Biobatterij
Terug naar de biobatterij; het volgende duurzame plan van Jonkman. Daar netbeheerders Liander en TenneT overal in Noord-Holland uitbreidingsplannen van bedrijven in de weg zitten, omdat er domweg geen stroomnetcapaciteit voor is, is Jonkman zich gaan oriënteren op de markt voor batterijen. Als hij de zonnestroom van de panelen op het dak van zijn bedrijf kan opslaan, kan hij niet alleen voor zichzelf stroom regelen op momenten dat het nodig is, maar ook het energienet helpen om pieken en dalen in de stroomafname op te vangen.
Maar lithiumbatterijen vindt hij gevaarlijk. „Die kunnen ontbranden. Omdat je met zo’n grote accu een heel groot vermogen bij elkaar brengt, heb je vergunningen nodig. Het is levensgevaarlijk. En een lithiumbatterij die in brand vliegt, is onblusbaar. Hoe meer water je erop gooit, hoe harder het gaat branden. Het enige wat er dan gebeurt, is dat de vrijkomende stroom het water ontleedt in waterstof en zuurstof.”
Geen lithium
De zoektocht van Jonkman leek onmogelijk. Hij wil een betaalbare, onbrandbare batterij die veilig is, die niet van zeldzame aardmetalen is samengesteld en een behoorlijke opslagcapaciteit heeft. Dat werd de missie. Aanvankelijk kwam hij in China uit, waar een bedrijf condensatoraccu’s produceert. Een bak met deze accu’s staat bij hem op een bureau. „Dat was al een heel stuk beter. Maar uiteindelijk zit daar toch nog 0,4% lithium in.” En daar wil Willem Jonkman absoluut van af.
„Via via ben ik in aanraking gekomen met een Duitse firma die accu’s print op basis van organisch materiaal, met behulp van zeefdruktechniek. Dat hebben ze zelf ontwikkeld. Nanotechnologie is dat. De batterij die hier uitkomt, is een soort solid state (een dunne plaat zoals een geheugenkaart) die je in elke vorm kunt printen die je maar wilt. Met diezelfde technologie kun je overigens ook zonnecellen printen.”
„Nou, daar ben ik mij in gaan verdiepen. Ik ben naar Duitsland gegaan samen met mijn broer, met in eerste instantie een gevoel dat dit ’to good to be true’ was. Inmiddels zijn we er nu al een paar keer heen geweest, en enorm onder de indruk.”
Plantaardig materiaal
Het afgelopen jaar heeft Willem Jonkman met het Duitse bedrijf, waarvan hij de naam niet kan onthullen, een aantal geheimhoudingsverklaringen ondertekend. De details van de uitvinding van de Duitsers wordt aan alle kanten beschermd. Welk organisch materiaal erin zit? Willem Jonkman schudt zijn hoofd. Niet dierlijk, wil hij in ieder geval kwijt. Het is plantaardig materiaal dat volgens hem overal in Europa te vinden is.
Het Duitse bedrijf, dat zich volgens zijn zeggen ergens tussen Keulen en Frankfurt bevindt, heeft vreemd genoeg niet de ambitie om zelf heel veel van deze batterijen te gaan produceren. „Het zijn mensen met een visie hoe ze het zien.” Zij willen de ASML voor de accufabrieken worden. Dat betekent dat zij de machines en de grondstoffen leveren aan fabrieken, die de batterijen uiteindelijk in heel Europa gaan produceren. Iedereen zal deze batterijen willen, dus ik voorzie dat er flink wat fabrieken zullen verrijzen.” De markt is enorm groot.
Vijftien miljoen
„Ik ben nu bezig om € 15.000.000 bijeen te schrapen om deze fabriek te kunnen bouwen. Als ik het geld bij elkaar hebt, duurt het nog een jaar voordat de fabriek in Duitsland mij de installaties levert. Dan kunnen we van start gaan en worden wij een accufabriek met een capaciteit van 1,9 MW per dag.” Hij voorziet dat de extra fabriekshal die erbij gebouwd wordt, 25 extra banen gaat opleveren.
De nieuwe compostaccu lijkt alleen maar voordelen te hebben. In rap tempo somt Jonkman de voordelen op. „Hij is emissievrij, onderhoudsvrij, de ecologische voetafdruk is extreem laag, het energieverbruik bij productie is extreem laag, het is niet giftig, en milieuvriendelijk. De keuringsinstantie TÜV, het Duitse TNO, heeft deze vinding getoetst en de batterij is ook nog voorzien van alle mogelijke groene keurmerken.”
Viermaal zoveel stroom
Maar daar houdt het nog niet op. Ook de technologische voordelen stellen de huidige lithiumbatterijen in de schaduw. „Deze batterijen leveren ongeveer viermaal zoveel stroom op als een lithiumbatterij. Ze kunnen worden gebruikt voor consumentenelektronica zoals smartphones, tablets en camera’s, maar ook voor auto’s, thuisbatterijen en industriële opslagcontainers voor stroom.”
Omdat het materiaal niet alleen geschikt is om stroom vast te houden maar ook op te wekken, kunnen er ook zonnepanelen van worden gemaakt. Die werken ook in de schaduw en zouden zelfs bij maanlicht enige stroom opwekken, aldus Jonkman. „Je kunt zonnepanelen van dit materiaal dus ook aan de schaduwzijde van een gebouw aanbrengen.”
Klandizie in de rij
Willem Jonkman maakt zich geen enkele zorgen over klandizie: die zal voor deze batterijen in de rij staan, denkt hij. „Er is in Europa ruimte voor heel veel van dit soort bedrijven die dit gaan produceren. Het neemt ook de bezwaren weg tegen de aanschaf voor thuisbatterijen, want deze batterij kost maar € 100 per kilowattuur. Een gemiddeld huishouden heeft 10 kWh per dag aan stroom nodig. Dat kost nu voor een gebruikelijke thuisaccu bijna € 1000 per kilowattuur. Als thuisbatterijen zo goedkoop worden dat iedereen ze kan gaan gebruiken, ontlast dat het energienet enorm en is de hele miljardenoperatie van de netbeheerders om overal kabels aan te leggen eigenlijk voor een groot deel niet meer nodig.
Foto: United Foto’s – Willem Jonkman van BTAC Solutions
