Wel even wennen voor Ko van Leeuwen. Jarenlang luisterde de IJmuidenaar dag en nacht naar zijn scanner en computer naar meldingen. Van hulpdiensten, maar ook van tipgevers en bekenden. En bijna altijd trok hij eropuit. Met zijn telefoon en uiteraard de camera op zak. Om ongelukken te verslaan voor de krant. Maar sinds enkele dagen komt er geen bliep meer bij hem binnen. ,,Ik heb de meldfunctie van het programma op mijn computer uitgezet. Sindsdien is het een stuk rustiger”, vertelt de bijna 67-jarige Ko.
Want de voormalig scannerluisteraar en fotograaf heeft zijn pensioengerechtigde leeftijd gehaald. Dus hoeft hij niet meer zo nodig. ,,Vroeger was ik echt 24 uur per etmaal in touw. Maar de laatste jaren merkte ik toch meer dat het aan me trok. Slapen deed ik zeer onregelmatig en op het laatst had ik allerlei kwaaltjes.”
Video
Tijd om ermee op te houden dus voor de geboren en getogen IJmuidenaar. Meer dan negentien jaar voorzag hij onder meer deze krant van foto’s met daarbij wat tekst. ,,Heel vroeger ben ik begonnen als scannerluisteraar, later ben ik er ook foto’s en video bij gaan doen.”
De loopbaan van Van Leeuwen is bijzonder gevarieerd. Van matroos tot een baantje bij Hoogovens, van de sleepdienst Goedkoop tot theatertechnicus en van taxichauffeur tot zijn laatste functie. Hij heeft het allemaal vol overgave gedaan. Omdat het altijd spannend was. Maar het liefst bivakkeerde hij toch in de haven van IJmuiden.
,,Dat deed ik al als jochie van zeven of acht. Dan ging ik op mijn steppie naar de haven. Ik vond dat reuze interessant. Later als zeeman kwam ik in wereldhavens, van Hamburg tot Christchurch in Nieuw-Zeeland. En uiteraard ook in IJmuiden, in mijn ogen ook een wereldhaven. Dat gevoel dat je krijgt op bijvoorbeeld een zondag. De haven is dan helemaal leeg. Dan merk je hoe groots alles is.” En ook wat er allemaal gebeurt! Auto’s te water, incidenten op de kade, schepen die binnenkomen; het hele havengebeuren legde hij vast met zijn camera. Maar ook auto-ongevallen, moordpartijen, en soms ook grappige voorvallen.
Band
Langzaam maar zeker werd hij een vertrouwd gezicht bij calamiteiten. Met veel medewerkers van politie brandweer en ambulance had hij regelmatig contact. ,,In het begin vonden ze het vreemd dat er iemand van de pers bij was, maar op gegeven moment hadden ze toch wel waardering voor mijn werk die toch een bepaalde professionaliteit en ervaring vereist. Slachtoffers heb ik bijvoorbeeld nooit in beeld gebracht en met sommige hulpverleners bouwde ik een vertrouwelijke band op.”
Al was het werk niet altijd rozengeur en maneschijn. ,,Je moet hard werken en 24 uur per dag alert zijn. Er is sprake van een concurrentiestrijd, dat maakt het werk moeilijk’’, geeft Ko toe. ,,Dan probeer ik een andere dan een doorsnee foto te maken. Vaak loop ik een rondje om een incident om het vanuit een andere hoek, een ander perspectief te bekijken.”
Zeesluis
Wat dat laatste betreft kwam de IJmuidense fotograaf volop aan zijn trekken bij zijn laatste grote klus: de aanleg van de grootste sluis van de wereld, Zeesluis IJmuiden. In opdracht van aannemersconsortium OpenIJ legde hij van januari 2016 tot en met augustus 2021 alle ontwikkelingen vast, de metamorfose die zich langzaam voltrok in de monding van het Noordzeekanaal.
Op steigers, in bouwkuipen, aan boord van schepen. Voor dag en dauw en door regen, wind en kou, altijd en overal was hij bij de sluis te vinden. Als één van de weinigen kreeg hij door de jaren heen een uniek inzicht in het infrastructurele kunststukje van 500 meter lang, 70 meter breed en 18 meter diep.
Maar liefst 120.000 foto’s heeft hij in die vijf en een half jaar gemaakt. Overzichten van de metamorfose die zich voltrok op het sluiscomplex, van kranen, maar ook van werknemers die betrokken waren bij de aanleg. Of van belangstellenden die eens een kijkje kwamen nemen bij het bouwen van de deur naar Amsterdam. ,,Ik heb in die tijd heel veel geleerd. Bijvoorbeeld over veiligheidsmaatregelen. Ik dacht dat ik daar als voormalig zeeman wel het nodige vanaf wist. Maar ik kreeg nu bij wijze van spreken tien keer meer over de eisen op het gebied van veiligheid te horen.”
Boek
Zijn belangstelling voor de sluis resulteerde in het boek ’Bouw van Zeesluis IJmuiden’, een lijvig fotoboek met de ontwikkeling van de sluis. Beginnend met de vondst van explosieven uit de Tweede Wereldoorlog op Sluiseiland tot de uiteindelijke vorstelijke opening.
Een hele klus. ,,Ik ben begonnen met het terugbrengen van 120.000 foto’s naar 28.000 stuks. En daarvandaan weer verder tot de 260 afbeeldingen die uiteindelijk het boek hebben gehaald. De uiteindelijk tekst is beperkt gebleven, de getoonde foto’s moeten het verhaal vertellen. Maar is er een boek gekomen zoals ik dat voor ogen had. Het is bijna uitverkocht en er komt geen tweede druk. Dat zou te kostbaar zijn.”
Het vastleggen van het werk is voor hem overigens nog niet afgelopen. ,,Tegenwoordig houd ik mij bezig met het fotograferen van de aanleg van de zogeheten zoutdam. Die dam moet ervoor zorgen dat het water dat via de sluis in het kanaal stroomt niet te zout is. Die klussen zijn enigszins te plannen, het werk voor kranten niet.” Of Van Leeuwen buiten het fotograferen van de dam om niets meer op de gevoelige plaat vastlegt? Zeg nooit nooit. Altijd heeft hij een camera in zijn auto liggen. Want je weet maar nooit.
Bron: Noordhollands Dagblad van 20 mei 2023
Foto: United Photos/Toussaint Kluiters
