‘Het blijft mensenwerk’
De ledenlunch had zich op deze stralende herfstdag geen betere plek kunnen wensen dan Het Strandhuis in Wijk aan Zee. Onder het genot van belegde broodjes en drankjes kregen de leden van OV IJmond volop de kans om te netwerken. De bijeenkomst stond in het teken van de bouwsector en uitdagingen zoals duurzaamheid en personeel.
Voorzitter Ton van der Scheer stelde twee nieuwe leden voor en vertelde dat er in de afgelopen tijd dertig nieuwe leden bij zijn gekomen. Hij ging in op de komende activiteiten, waaronder een informatiebijeenkomst over de energietransitie: ‘Er komt veel op ons af. Er zal veel van de bedrijven verwacht worden, dus het is een goed idee om te luisteren naar de mogelijkheden.’ Van der Scheer benadrukte het belang van onderlinge samenwerking, dat mede actueel is geworden tijdens het 100-jarige jubileum van Tata Steel. ‘We horen graag jullie punten en willen bekijken wat we voor elkaar kunnen betekenen.’
Bouwend Nederland
Na een goed verzorgde lunch kreeg de voorzitter van Bouwend Nederland en oud-politicus Maxime Verhagen het woord. Hij blikte terug op een eerdere bijeenkomst bij Het Strandhuis en was blij om nu bij daglicht aanwezig te zijn ‘op deze prachtige locatie.’ Bouwend Nederland behartigt de belangen van ruim 4.000 bouwbedrijven op landelijk en Europees niveau. Verhagen legde uit dat er veel vragen binnenkomen over de cao en de privacywetgeving.
Lobbyen neemt daarnaast een belangrijke plaats in. ‘Wij gaan dan in gesprek over de lokale opgaven, en bespreken onderwerpen zoals social return of investment.’ De voormalige minister van Buitenlandse Zaken legde uit dat zulke onderwerpen van groot belang zijn. ‘Je ziet dat in de bouw een verandering plaatsvindt, dat er meer met elektronische hulpmiddelen gewerkt wordt. Zo komt prefab-bouwmateriaal grotendeels uit fabrieken. Maar het belangrijkste deel blijft toch mensenwerk.’
Crisis
De economische crisis heeft een behoorlijke impact gehad. ‘Door de crisis stroomde ongeveer 40% van de werknemers uit. Dat is echt gigantisch veel. Daarna moedigde bedrijven veel mensen aan om ZZP’er te worden. Daar zitten veel 55-plussers bij.’ Opnieuw aannemen betekent mogelijke risico’s voor een ondernemer, zoals twee jaar lang doorbetalen bij ziekte of bij uitval. Dat is één van de redenen waarom Bouwend Nederland samen met VO-NCW fors lobbyt om dat te veranderen.
‘Het vorige kabinet heeft hele slechte maatregelen genomen in de bouw, door midden in de crisis tegelijkertijd de hypotheekrente af te schaffen, corporaties fors te korten en de mogelijkheid om een hypotheek te krijgen te beperken’, aldus Verhagen.
Zaken zoals klimaatbeheersing en verduurzaming kregen destijds minder aandacht. Als dat wel was gebeurd, hadden we volgens Verhagen ‘minder mensen hoeven te ontslaan en minder tekorten gehad.’
Personeel
Een actueel probleem is het grote tekort aan personeel, dat mede door de vergrijzing is ontstaan. Er is extra vraag naar woningen en het wegwerken van achterstallig onderhoud. ‘We zoeken jongeren, zij-instromers en mensen uit andere sectoren die wellicht nog thuis zitten.’ Er loopt momenteel een campagne om de doelgroep te laten zien hoe leuk het is om in de bouw te werken: jegaathetmaken.nl.
Daarnaast werkt de bouwsector samen met het UWV en Vluchtelingenwerk om in te springen bij zij-instromers. Maar het draait niet alleen om aantallen, stelt Verhagen: ‘We zijn op zoek naar een bepaald type medewerker, want de bouw verandert behoorlijk.’ Hij noemt als voornaamste reden de robotisering: ‘Traditioneel vakwerk zal altijd wel blijven, maar bepaalde functies gaan zeker veranderen.’
Verduurzamen
Daarnaast ging de voorzitter van Bouwend Nederland in op noodzaak om te verduurzamen. ‘Het klimaatakkoord houdt in dat we in 2030 de helft minder broeikasgassen mogen uitstoten. Dat is een forse opgave.’ Politicus Diederik Samson heeft Maxime Verhagen gevraagd om te bekijken hoe draagvlak binnen de Tweede Kamer kan worden gecreëerd voor verduurzamingstechnieken. ‘Met het huidige tempo gaan we de doelstellingen in elk geval niet halen en zijn we over 100 jaar pas klaar. Het lukt alleen als de juiste randvoorwaarden worden gesteld.’
Volgens Verhagen zijn er drie punten essentieel: innoveren, isoleren en faseren. Hij nam zijn eigen woning onder de loep en kwam tot de conclusie dat het verduurzamen ervan behoorlijk wat geld kan gaan kosten. Bij de gemiddelde burger is de aandacht voor verduurzaming niet hoog, dus die kosten zullen niet meehelpen.
Innovatie
Verhagen stelt dat innovatie helpt bij het reduceren van die kosten, door efficiënter en goedkoper te gaan werken. Als voorbeeld neemt hij het verduurzamen van een hele wijk in plaats van één woning. Faseren helpt ook, zoals nu investeren en over een jaar tien de volgende stappen nemen. Greenbiz noemde hij een manier die aansluit op het uitrollen van de verduurzaming zoals ze in Den Haag voor ogen hebben. Een andere maatregel zou woongebonden financiering kunnen zijn in plaats van een persoonsgebonden financiering. ‘Maar dat vraagt tijd, wetswijzigingen en lobbyen.’
Wijkgebonden
Verhagen is blij met een aantal stappen die het kabinet heeft gezet, zoals de 120 miljoen subsidie voor 27 gemeenten om een wijkgebonden aanpak uit te rollen. Als dat eenmaal gaat lopen en ervaringen zijn opgedaan, is het voor een aannemer aantrekkelijker om concrete opdrachten uit te voeren. Een wijkgebonden aanpak is dus essentieel: ‘Niet huisje voor huisje, want dan gaan we het niet redden.’ Verhagen stelde voor om gelijk te beginnen, want nu verduurzamen betekent investeren in de toekomst.
Lobbyen
De oorspronkelijke regeervoorstellen zijn volgens Verhagen een ‘negatieve sigaar uit eigen doos’. Er ligt nu een alternatief en hij hoopt vurig op een doorbraak. Lobbyen helpt ook bij andere maatregelen, zoals een richtlijn om belastingontwijking tegen te gaan die ‘het kabinet tot haar eigen verassing genomen had’. De rente van de schulden kon niet meer verevend worden met de omzet en dat viel nadelig uit voor projecten zoals de aannemer die bezig was met de Coentunnel. Verhagen: ‘Die moest ineens 20% meer betalen. In plaats van een leuke opdracht heb je dan ineens fors verlies.’ In die richtlijn bestond de mogelijkheid om voor infrastructuurprojecten een uitzondering te maken. ‘Ieder land in Europa deed dat, behalve Nederland. Sinds Prinsjesdag komt die compensatie er gelukkig wel voor lopende projecten.’
Kansen
Het is duidelijk dat er nog voldoende werk aan de winkel is. ‘We proberen maatregelen waarvan we last hebben, om te buigen naar maatregelen waar we vreugde van kunnen ondervinden’, aldus Verhagen. Als voorbeeld noemde hij de verduurzaming. ‘En misschien dat de niet doorgaan van de komst van Unilever meer mogelijkheden biedt. Als de dividendbelasting afgeschaft wordt, moeten de DGA’s meer belasting betalen. We zijn nu aan het lobbyen om dat bedrag te verminderen.’
Daarnaast moeten bedrijven makkelijker leerlingen aan kunnen nemen. ‘Dat betekent dat de BBL-voorziening die het kabinet wilde afschaffen, gehandhaafd moet worden, zodat het mogelijk blijft voor bedrijven om leerlingen op te leiden. Zodat we in de toekomst goede ondernemers krijgen. Ook in de IJmond.’
Tekst: Bianca Egging-Meijer, Tekstbureau BEM
Foto: Reinder Weidijk Fotografie. Klik hier voor alle foto’s.
